ძველ ვერსიაზე გადასასვლელად დააჭირე აქ

Back-end დეველოპერისთვის საჭირო უნარები

blog-detail-img

ალბათ ერთხელ მაინც შეგივსია რაიმე სახის ანკეტა ინტერნეტში; მაგრამ, ოდესმე გიფიქრია, რა ხდება წითელ ღილაკზე დაჭერისას? სად მიდის შენი ინფორმაცია? ან როგორ? ის უბრალოდ ქრება შავ სივრცეში, თუ არის მექანიზმი ამ ყველაფრის უკან? მინდა გითხრა, რომ არის და ის ცნობილია როგორც Back-end.

დღეს ინტერნეტს ყოველდღიურად, ნებისმიერი აქტივობისთვის ვიყენებთ. ინტერნეტი შემოიჭრა ჩვენი ცხოვრების ყველა ასპექტში, დაწყებული ბილეთების დაჯავშნიდან, დასრულებული – ადამიანებთან ვირტუალური კომუნიკაციით. ის მოქმედებს, როგორც ერთგვარი გზამკვლევი ყველა ინფორმაციისა და შეკითხვისთვის შესახებ.

თავად ინტერნეტმა განიცადა ტრანსფორმაცია. თავის ადრეულ დღეებში, ის იყო სტატიკური ქსელი, რომელიც შექმნილი იყო ინფორმაციის ან სტატიკური მონაცემების ვიზუალურად წარმოსაჩენად, სარეზერვო და მომხმარებლის სპეციფიკური მონაცემების გარეშე. ჩვენ არ შეგვეძლო დინამიური მონაცემების გაზიარება. მაგრამ დღეს, დიდი რაოდენობით მონაცემები აიტვირთება და ჩამოიტვირთება ამ მედიაზე.

ტექნოლოგიური მიღწევების მთელი ამ აღმავლობით, ჩვენ გავეცანით ახალ დომენს, რომელიც ცნობილია ვებ განვითარების სახელით. ვებ დეველოპმენტი არის ვებსაიტების შექმნა და შენარჩუნება; ეს არის ფუნქციონალი, რომელიც მუშაობს კულისებში, რათა ვებსაიტი ლამაზად გამოიყურებოდეს და კარგად შეასრულოს მომხმარებლების მოთხოვნები. ვებ განვითარება გახდა დღევანდელი ციფრული სამყაროს განუყოფელი ნაწილი. ეს არის კარიერა, რომელიც ბევრ შესაძლებლობას სთავაზობს კარგი ტექნიკური უნარების მქონე პირებს.

ვებ განვითარება ძირითადად იყოფა ორ ნაწილად – Front-end და Back-end. Front-end არის ყველაფერი, რასაც მომხმარებელი ხედავს, ანუ ვიზუალი და დიზაინი. და Back-end არის მთელი ლოგიკა, რომელიც ამ ყველაფერს შესაძლებელს ხდის.

რა არის Back-end Development?

Back-end Development ასევე ცნობილია როგორც სერვერის მხარის განვითარება. ეს არის ყველაფერი, რასაც მომხმარებლები ვერ ხედავენ და შეიცავს კულისებში არსებულ აქტივობებს, რომლებიც ხდება ვებსაიტზე რაიმე მოქმედების შესრულებისას. ის ძირითადად ყურადღებას ამახვილებს მონაცემთა ბაზებზე, back-end ლოგიკაზე, API-ებსა და სერვერებზე.

Back-end-ის დეველოპერების მიერ დაწერილი კოდი ეხმარება ბრაუზერებს მონაცემთა ბაზებთან კომუნიკაციაში და მონაცემთა ბაზაში შენახვაში, მონაცემთა ბაზიდან წაკითხვაში, მონაცემების განახლებასა და იქიდან ინფორმაციის წაშლაში.

Back-end-ის დეველოპერები ჩვეულებრივ მუშაობენ ჯგუფურად ან გუნდთან ერთად. დიდი გუნდები მოიცავს როგორც back-end, ასევე front-end დეველოპერებს, სადაც ორივე დეველოპერი თანამშრომლობს სიცოცხლისუნარიანი პროდუქტების შესაქმნელად. Backend-ის დეველოპერები თანამშრომლობენ ფრონტენდის დეველოპერებთან, მთავარ არქიტექტორებთან, პროდუქტის მენეჯერებთან და ტესტერებთან, რათა თავიანთი წვლილი შეიტანონ და განავითარონ პროდუქტი.

Backend-ის დეველოპერები იყენებენ სხვადასხვა სახის ინსტრუმენტებს, ენებს და ფრეიმვორკებს ამ ამოცანების შესასრულებლად. ამ ყველაფრის გასაკეთებლად ისინი იყენებენ სხვადასხვა სერვერის ენებს, მათ შორის Java, .NET, PHP, Ruby და NodeJS. ისინი ასევე იყენებენ ინსტრუმენტებს, როგორიცაა MySQL, MongoDB, Oracle და SQL სერვერი, რათა შექმნან, წაიკითხონ, განაახლონ ან წაშალონ მონაცემები.

საუკეთესო უნარები Back-end Developer-ისთვის

  • Back-end-ის პროგრამირების ენები;
  • მონაცემთა ბაზები;
  • სერვერები;
  • გამოყენებითი პროგრამების ინტერფეისი;

1. Back-end პროგრამირების ენები

  • .NET – .NET არის ვებ აპლიკაციის ჩარჩო, რომელიც გამოიყენება ვებსაიტების შესაქმნელად ისეთი ენების გამოყენებით, როგორიცაა C#, VB.NET და სხვა. ის პირველად შეიქმნა Microsoft-ის მიერ.
    .NET არის ერთიანი გამოსავალი სწრაფი და ძლიერი მობილური, დესკტოპის, ვებ და ქლაუდ აპლიკაციების შესაქმნელად. ეს არის ღია წყარო და მხარს უჭერს ყველა პლატფორმას, მათ შორის macOS, Windows და Linux. .NET არის სწრაფი, მეგობრული და კარგად შეესაბამება სხვა პროგრამირების ენებსა და პლატფორმებს.
  • Python – პითონი პირველად გამოიყენა გვიდო ვან როსუმმა 1991 წელს. Python არის ინტერპრეტირებული ზოგადი დანიშნულების პროგრამირების ენა. ის მნიშვნელოვნად ამცირებს კოდირების საჭიროებას.
    მას აქვს მაღალი სარგებლობა გამოყენების სიმარტივის და ვრცელი ბიბლიოთეკების გამო, რომლებიც შემოთავაზებულია back-end დეველოპმენტისთვის. ბევრი განვითარებადი ტექნიკური კომპანია იყენებს Python ვებ ჩარჩოებს, როგორიცაა Django და Flask, მათი ვებ აპლიკაციების გასაძლიერებლად.გარდა ამისა, პითონის სინტაქსი ადვილად გასაგებია სხვა ენებთან შედარებით. პითონი შეიძლება გამოყენებულ იქნას როგორც ჯვარედინი პლატფორმა shell სკრიპტირებისა და სწრაფი ავტომატიზაციისთვის. ფრეიმვორკების გამოყენებით, როგორიცაა flask, ჩვენ ასევე შეგვიძლია განვათავსოთ მანქანური სწავლის მოდელები ვებსაიტებზე.
  • PHP – PHP არის ენა, რომელიც გამოიყენება დინამიური ვებსაიტების შესაქმნელად. ის პირველად გამოვიდა 1995 წელს და არის ერთ-ერთი პირველი ენა დინამიური ვებსაიტების შექმნის შესაძლებლობით. PHP ამჟამად აძლიერებს დინამიური ვებსაიტების 78.2%-ს. ტრადიციულ ვებსაიტებში, PHP ჩვეულებრივ გამოიყენება მომხმარებლის ინფორმაციის შესაგროვებლად და მონაცემთა ბაზაში უსაფრთხოდ შესანახად. PHP-ის ერთ-ერთი უპირატესობა ის არის, რომ მისი სწავლა და გამოყენება მარტივია, მისი სინტაქსის სიმარტივის გამო.
  • Ruby – Ruby არის დინამიური, მაღალი დონის პროგრამირების ენა. ის ყურადღებას ამახვილებს პროდუქტიულობასა და სიმარტივეზე. Ruby-ით კოდირება დეველოპერებს საშუალებას აძლევს სწრაფად შექმნან ვებ აპლიკაციები, ბევრი კოდის დაწერის გარეშე.
    რუბი პითონის მსგავსია იმით, რომ ის ფანტასტიკურია პროტოტიპებისთვის. ის პრიორიტეტს ანიჭებს კონვენციებს და არა კონფიგურაციას, რაც ეხმარება back-end-ის დეველოპერებს, რათა არ დახარჯონ დრო ფაილების კონფიგურაციისთვის განვითარების პროცესის დასაწყებად. რუბით ჩვენ შეგვიძლია განმეორებადი ამოცანების ავტომატიზაცია, ვებ აპლიკაციების, მობილური აპლიკაციებისა და პროტოტიპების შექმნა.
  • Java – Java არის ობიექტზე ორიენტირებული, პლატფორმისგან დამოუკიდებელი და ზოგადი დანიშნულების პროგრამირების ენა. Indeed-ის გამოკითხვის თანახმად, Java არის მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული პროგრამირების ენა.
    Java-ს ახასიათებს მაღალი მოხერხებულობა და უსაფრთხოება. ამრიგად, ის გახდა ყველაზე სასურველი ენა დეველოპერებს შორის.
    მიუხედავად იმისა, რომ ჯავა ძალიან პოპულარულია დესკტოპისა და ბიზნეს software development-ის შემქმნელებში, ის არ არის დამწყებთათვის. ეს იმიტომ ხდება, რომ Java არის ვრცელი და უმარტივესი ფუნქციების შესაქმნელად უფრო მეტ კოდს მოითხოვს . 
    Spring Boot არის ერთ-ერთი საუკეთესო Java back-end ჩარჩო, რომელიც გამოიყენება ეფექტური ვებ განვითარებისთვის.

2. მონაცემთა ბაზების ცოდნა

ყველა ვებსაიტს სჭირდება მონაცემთა ბაზა კლიენტის მონაცემებთან გასამკლავებლად. მონაცემთა ბაზა ინახავს მონაცემებს და საიტის შინაარსს ისე, რომ გაადვილდეს ინფორმაციის აღდგენა, მოწყობა, შეცვლა და შენახვა. Back-end-ის დეველოპერს უნდა ჰქონდეს ფართო ცოდნა სხვადასხვა DBMS ტექნოლოგიების შესახებ.

ბაზარზე ორი ტიპის მონაცემთა ბაზაა ხელმისაწვდომი – SQL და NoSQL. SQL მონაცემთა ბაზა არის ის, სადაც მონაცემები მოცემულია ცხრილში და თითოეული მათგანი დაკავშირებულია ერთმანეთთან მნიშვნელოვანი გზით.  NoSQL მონაცემთა ბაზაში, SQL-ისგან განსხვავებით, არ არის საჭირო მონაცემების წინასწარ სტრუქტურირება. NoSQL მონაცემთა ბაზები ძირითადად მუშაობს JSON-ზე (JavaScript Object Notation) და XML-ზე (გაფართოებადი მარკირების ენა).

3. გამოყენებითი პროგრამების ინტერფეისის (API) ცოდნა

მთელი ინტერნეტი მუშაობს API-ების საშუალებით. API ნიშნავს გამოყენებითი პროგრამირების ინტერფეისს და არის საშუალება, რომლის მეშვეობითაც ორ კომპიუტერულ პროგრამულ უზრუნველყოფას შეუძლია ერთმანეთთან საუბარი.

API არის წესებისა და განმარტებების ერთობლიობა, რომელიც  კლიენტს, პროგრამულ უზრუნველყოფასა და სერვისებს, ერთმანეთთან აკავშირებს, ინტერნეტის საშუალებით. API იღებს მოთხოვნას მომხმარებლისგან და აგზავნის სერვერზე, რომელიც შემდეგ პასუხს უგზავნის მოთხოვნის საფუძველზე.

ეს კომუნიკაცია ხდება HTTP მეთოდებით, როგორიცაა:

  • GET: გამოიყენება რესურსის მოსაძიებლად.
  • DELETE: გამოიყენება რესურსის წასაშლელად.
  • PUT: გამოიყენება არსებული რესურსის ჩასანაცვლებლად.
  • POST: გამოიყენება ახალი რესურსის შესაქმნელად.

Back-end დეველოპერებს უნდა ჰქონდეთ ფართო ცოდნა API-ების შესახებ, რადგან ისინი ხელს უწყობენ მონაცემთა გადაცემას.  Back-end დეველოპერები ქმნიან API-ებს სხვადასხვა ენებისა და ჩარჩოების გამოყენებით, მათ შორის Python, NodeJS და ა.შ. შემდეგ ამ API-ების გამოყენება შესაძლებელია front-end დეველოპერების მიერ, რათა შეაგროვონ მონაცემები, აჩვენონ ისინი ვებსაიტის წინა მხარეს და გააუმჯობესონ მომხმარებლის გამოცდილება.

4. სერვერების ცოდნა

ყველა ვებ აპლიკაცია, რომელსაც დღეს ხედავ, მუშაობს დისტანციურ კომპიუტერზე, რომელსაც სერვერი ეწოდება. ინტერნეტში ტერმინი “სერვერი” ჩვეულებრივ გამოიყენება კომპიუტერულ სისტემაზე, რომელიც იღებს მოთხოვნებს ვებ ფაილებზე, რაც მოიცავს HTML, CSS, Javascript და ა.შ. და ამ ფაილებს კლიენტს უგზავნის.

ვინაიდან სერვერები ყველაზე ხშირად გამოყენებული საშუალებებია მნიშვნელოვანი სერვისების მიწოდებისთვის, სერვერების უმეტესობა ყოველთვის ჩართულია. სერვერების მაგალითია: Apache, Nginx, IIS სერვერები და Microsoft IIS.

რა Back-end უნარებია მოთხოვნადი?

Back-end დეველოპერმა უნდა იცოდეს:

ალგორითმები – ალგორითმები არის პრობლემის გადაჭრის საფუძველი. ისინი განსაზღვრავენ მიდგომას და შესაბამის მეთოდს ნებისმიერი მოცემული პრობლემისთვის. ამ ასპექტში ცოდნის ნაკლებობა ზღუდავს back-end დეველოპერის დასაქმებას.

მონაცემთა სტრუქტურები – ალგორითმებთან ერთად, მონაცემთა სტრუქტურები დეველოპერის კარიერის ყველაზე მნიშვნელოვანი ასპექტია. იგი საფუძველს უქმნის პროგრამირებაში მონაცემების ორგანიზებას, წვდომას და შეცვლას.

ყველაფერი, რასაც ვიყენებთ და ვხედავთ ყოველდღიურ ცხოვრებაში, გადავიდა ინტერნეტში. ამ ტექნოლოგიური აღმავლობით, მოთხოვნა back-end დეველოპერებზეც იზრდება. ასე რომ, თუ გეგმავ მიმართულების მიცემას თქვენი კარიერისთვის, back-end development კარგი არჩევანია საინტერესო კარიერისთვის.

თუ შენც გაინტერესებს Back-end დეველოპმეტი და კარიერულ განვითარებას ამ სფეროში მოიაზრებ, შემოგვიერთდი, Introduction to Programming-ის კურსს 16 სექტემბერს ვიწყებთ!

გაუზიარე მეგობრებს
რელევანტური ბლოგები

შესაძლოა გაინტერესებდეს

დამწყები
1050₾
ხელოვნური ინტელექტი თანამედროვე მენეჯერის განუყოფელი ნაწილი გახდა. შესაბამისად, რაც უფრო მეტად გვესმის რა ენაზე და როგორ ვესაუბროთ ხელოვნურ ინტელექტს მით უფრო მარტივია მისი ყოველდღიურობაში ინტეგრირება. რაც მთავარია, ხელოვნური ინტელექტის საშუალებით შესაძლებელია დროის ეფექტურად გამოყენება და რუტინული საქმეების თავიდან არიდება. ლექციების განმავლობაში დეტალურად შევისწავლით ისეთი პოპულარული AI სისტემების გამოყენებას, როგორიცაა ChatGPT, Claude.ai, და Gemini. პრაქტიკულ დავალებასა და ფინალურ ნაშრომზე მუშაობა კი დაგვეხმარება სიღრმისეული ცოდნა მივიღოთ AI ხელსაწყოების გამოყენებასა და მათ საკუთარ  ნებაზე “მოთვინიერებაში”.
6 ლექცია
18 საათი
საშუალო
1700₾
თანამედროვე სამყაროში ნებისმიერი ციფრული პროდუქტი ან მომსახურება არ ითვლება სრულყოფილად, თუ მას მობილური აპლიკაცია არ აქვს. მსოფლიოს მობილური მომხმარებლების დაახლოებით 86% კი ანდროიდის მომხმარებელია,  რაც მას ყველაზე პოპულარულ მიმართულებად ხდის მობაილ დეველოპმენტში.მობილური აპლიკაციები პროგრამული უზრუნველყოფის ერთ-ერთი სახეობაა, ამიტომაც კურსის საწყის ეტაპზე აქცენტი კეთდება პროგრამირების ენებისა და მიდგომების შესწავლაზე. ამის შემდეგ გადავდივართ ანდროიდის სპეციფიკური ფრეიმვორკის, ინსტრუმენტებისა და აპლიკაციის შექმნის პროცესზე.
24 ლექცია
72 საათი
საშუალო
1600₾
ბოლო წლებია Front-End Development ერთ-ერთ ყველაზე მზარდ და პერსპექტიულ ინდუსტრიად გვევლინება. ამ ყველაფერში დიდი როლი ითამაშა Angular Framework-მა, რომელიც 2016 წელს შეიქმნა Google-ის მიერ და რომლის გაუმჯობესება დღესაც აქტიურად მიმდინარეობს.  Angular Framework-ის გამოყენებით თქვენ შეძლებთ TypeScript-Based Responsive Single-Page აპლიკაციების (SPA) აწყობას. კურსის განმავლობაში მთავარი აქცენტი გაკეთდება Angular-ის მთავარი კონცეფციების ღრმად შესწავლაზე. დიდი დრო დაეთმობა TypeScript-ის და RxJS-ის სიღრმისეულ გარჩევას და ჩვენებას თუ რატომ არის ღირებული ტიპიზაცია (TS) და რეაქტიული პარადიგმა (RxJS)
20 ლექცია
60 საათი

ჯერ კიდევ არ იცი რომელი პროფესია შეგეფერება?

შეავსე ქვიზი და მიიღე პერსონალიზებული რეკომენდაციები კარიერულ გზასთან დაკავშირებით

დაწყება