რა არის ხელოვნური ინტელექტი და რატომ არის ის დღეს ასეთი აქტუალური

რა არის ხელოვნური ინტელექტი (AI)?

ხელოვნური ინტელექტი (AI) გულისხმობს ადამიანის ინტელექტის სიმულაციას პროგრამული კოდირებული ევრისტიკით. დღესდღეობით ეს კოდი გავრცელებულია ყველაფერში, საწარმო აპლიკაციებში, სამომხმარებლო აპებსა და ჩაშენებულ პროგრამულ უზრუნველყოფაში.

2022 წელმა AI (ხელოვნური ინტელექტი) შემოიტანა მეინსტრიმში გენერაციული პრე-ტრენინგის ტრანსფორმატორის აპლიკაციებთან ფართო გაცნობის გზით. ყველაზე პოპულარული აპლიკაციაა OpenAI-ის ChatGPT. ChatGPT-ით ფართო გატაცებამ ის AI-ის სინონიმად აქცია მომხმარებლების უმეტესობის გონებაში. თუმცა, ის წარმოადგენს მხოლოდ იმ გზების მცირე ნაწილს, რომლითაც დღეს AI ტექნოლოგია გამოიყენება.

ხელოვნური ინტელექტის იდეალური მახასიათებელია მისი რაციონალიზაციისა და ქმედებების ისეთი უნარი, რომლითაც კონკრეტული მიზნის მიღწევა შეუძლია. ხელოვნური ინტელექტის ქვეჯგუფი არის მანქანური დასწავლა (ML), რომელიც ეხება კონცეფციას, რომ კომპიუტერულ პროგრამებს შეუძლიათ ავტომატურად ისწავლონ და მოერგონ ახალ მონაცემებს, ადამიანების დახმარების გარეშე. სიღრმისეული შესწავლის ტექნიკა ააქტიურებს ავტომატურ სწავლას, უზარმაზარი რაოდენობის არასტრუქტურირებული მონაცემების შთანთქმის გზით, როგორიცაა ტექსტი, სურათები ან ვიდეო.

ხელოვნური ინტელექტის (AI) გაგება

როდესაც ადამიანების უმრავლესობას ესმის ტერმინი ხელოვნური ინტელექტი, პირველი ასოციაცია არის რობოტები. ეს იმიტომ ხდება, რომ მსხვილბიუჯეტიან ფილმებსა და რომანებში იქსოვება ისტორიები ადამიანის მსგავსი მანქანების შესახებ, რომლებიც ანადგურებენ დედამიწას. მაგრამ ეს სიმართლეს სულაც არ შეესაბამება.

ხელოვნური ინტელექტი ემყარება პრინციპს, რომ ადამიანის ინტელექტი შეიძლება განისაზღვროს ისე, რომ მანქანას შეუძლია ადვილად მიბაძოს მას და შეასრულოს ამოცანები, დაწყებული ყველაზე მარტივიდან – უფრო რთულამდე. ხელოვნური ინტელექტის მიზნები მოიცავს ადამიანის შემეცნებითი აქტივობის მიბაძვას. ამ დარგის მკვლევარები და დეველოპერები საოცრად სწრაფ ნაბიჯებს დგამენ ისეთი აქტივობების მიბაძვით, როგორიცაა სწავლა, მსჯელობა და აღქმა, იმდენად, რამდენადაც ეს შესაძლებელია კონკრეტულად განისაზღვროს. ზოგიერთი თვლის, რომ ინოვატორები მალე შეძლებენ ისეთი სისტემების შემუშავებას, რომლებიც აღემატება ადამიანის შესაძლებლობებს რაიმე საგნის სწავლისა და მსჯელობისთვის. მაგრამ სხვები რჩებიან სკეპტიკურად განწყობილნი, რადგან ყველა კოგნიტური აქტივობა სავსეა ღირებულებითი განსჯებით, რომლებიც მხოლოდ ადამიანის გამოცდილებას ექვემდებარება.

ტექნოლოგიების განვითარებასთან ერთად, წინა ბენჩმარკები, რომლებიც განსაზღვრავდნენ ხელოვნურ ინტელექტს, მოძველებულია. მაგალითად, მანქანები, რომლებიც ითვლიან ძირითად ფუნქციებს ან ამოიცნობენ ტექსტს სიმბოლოების ოპტიკური ამოცნობის საშუალებით, აღარ განიხილება ხელოვნური ინტელექტის ნაირსახეობად, რადგან ეს ფუნქცია ახლა მიჩნეულია როგორც კომპიუტერის თანდაყოლილი ფუნქცია.

ხელოვნური ინტელექტი განუწყვეტლივ ვითარდება, რათა სასარგებლო იყოს მრავალი სხვადასხვა ინდუსტრიისთვის. მანქანები არმირებულია დისციპლინური მიდგომის გამოყენებით, რომელიც დაფუძნებულია მათემატიკაზე, კომპიუტერულ მეცნიერებებზე, ლინგვისტიკაზე, ფსიქოლოგიაზე და სხვა.

ხელოვნური ინტელექტი: გამოყენება

ხელოვნური ინტელექტის გამოყენების სფეროები უსასრულოა. ტექნოლოგია შეიძლება გამოყენებულ იქნას სხვადასხვა სექტორსა და ინდუსტრიაში. ხელოვნური ინტელექტის ტესტირება მიმდინარეობს და გამოიყენება ჯანდაცვის ინდუსტრიაში წამლების დოზების შეთავაზებისთვის, მკურნალობის იდენტიფიცირებისთვის და ქირურგიული პროცედურების დასახმარებლად საოპერაციო ოთახში.

ხელოვნური ინტელექტის მქონე მანქანების სხვა მაგალითებია: კომპიუტერები, რომლებიც თამაშობენ ჭადრაკს და თვითმართვადი მანქანები. თითოეულმა ამ მანქანამ უნდა აწონ-დაწონოს ნებისმიერი ქმედების მოსალოდნელი შედეგები, რადგან თითოეული მოქმედება გავლენას მოახდენს საბოლოო შედეგზე. ჭადრაკში საბოლოო შედეგი არის თამაშის მოგება. თვითმართვადი მანქანებისთვის, კომპიუტერულმა სისტემამ უნდა გაითვალისწინოს ყველა გარე მონაცემი და გამოთვალოს ისეთი მოქმედება, რომელიც თავიდან აიცილებს შეჯახებას.

ხელოვნურ ინტელექტი ასევე გამოიყენება ფინანსურ ინდუსტრიაში. კერძოდ, ისეთი საბანკო და საფინანსო აქტივობების აღმოსაჩენად და მოსანიშნად, როგორიცაა უჩვეულო საკრედიტო ბარათების გამოყენება და დიდი ანგარიშის დეპოზიტები – ეს ყველაფერი ეხმარება ბანკის თაღლითობის განყოფილებას.

ხელოვნური ინტელექტის სახეები

ხელოვნური ინტელექტი შეიძლება დაიყოს ორ კატეგორიად: სუსტი და ძლიერი. სუსტი ხელოვნური ინტელექტი განასახიერებს სისტემას, რომელიც შექმნილია ერთი კონკრეტული სამუშაოს შესასრულებლად. სუსტი ხელოვნური ინტელექტის სისტემები მოიცავს ვიდეო თამაშებს, როგორიცაა ზემოთ ნახსენები ჭადრაკის მაგალითი და პერსონალური ასისტენტები, როგორიცაა Amazon-ის Alexa და Apple-ის Siri. თქვენ დაუსვამთ ასისტენტს შეკითხვას და ის გიპასუხებთ.

ძლიერი ხელოვნური ინტელექტის სისტემები არის სისტემები, რომლებიც ასრულებენ ადამიანის მსგავს ამოცანებს. ისინი დაპროგრამებულნი არიან ისეთი სიტუაციების მოსაგვარებლად, რომლებიც რეალურად ადამიანის ჩარევას საჭიროებენ. ამ ტიპის სისტემების ნახვა შესაძლებელია აპლიკაციებში, როგორიცაა თვითმართვადი მანქანები ან საავადმყოფოს საოპერაციო ოთახებში.

განსაკუთრებული მოსაზრებები

დაარსების დღიდან, ხელოვნური ინტელექტი მეცნიერებისა და საზოგადოების ყურადღების ქვეშ მოექცა. ერთ-ერთი გავრცელებული იდეაა, რომ მანქანები გახდებიან იმდენად განვითარებული, რომ ადამიანები ვეღარ აუწყობენ ფეხს და ისინი დამოუკიდებლად შეძლებენ განვითარებას ექსპონენციალური სიჩქარით.

კიდევ ერთი მოსაზრება არის, რომ მანქანებს შეუძლიათ დაარღვიონ ადამიანების კონფიდენციალურობა და იარაღად იქცნენ. ასევე მიმდინარეობს მსჯელობა ხელოვნური ინტელექტის ეთიკის შესახებ – უნდა განიხილებოდეს თუ არა რობოტები ისეთივე უფლებებით, როგორიც ადამიანებს აქვთ.

თვითმართვადი მანქანები საკმაოდ საკამათო თემა იყო, რადგან, როგორც წესი, ისინი შექმნილია ყველაზე დაბალი რისკისა და მინიმალური მსხვერპლისთვის. ამა თუ იმ ადამიანთან ერთდროულად შეჯახების სცენარის წარმოდგენის შემთხვევაში, ეს მანქანები გამოთვლიან იმ ვარიანტს, რომელიც ყველაზე ნაკლებ ზიანს გამოიწვევს.

ხელოვნური ინტელექტის კიდევ ერთი საკამათო საკითხია, თუ როგორ შეუძლია მას გავლენა მოახდინოს ადამიანის დასაქმებაზე. ბევრი ინდუსტრია ცდილობს გარკვეული სამუშაოების ავტომატიზირებას ინტელექტუალური ტექნიკის გამოყენებით, ამიტომ არსებობს შეშფოთება, რომ ადამიანები აღარ იქნება საჭირო, როგორც სამუშაო ძალა.

ხელოვნური ინტელექტის 4 ტიპი

ხელოვნური ინტელექტი შეიძლება დაიყოს ოთხ ტიპად.

რეაქტიული AI იყენებს ალგორითმებს გამოსავლების ოპტიმიზაციისთვის, შეყვანის ერთობლიობის საფუძველზე. მაგალითად, ჭადრაკის სათამაშო AI-ები არის რეაქტიული სისტემები, რომლებიც ოპტიმიზაციას უკეთებენ თამაშის მოგების საუკეთესო სტრატეგიას. რეაქტიული AI, როგორც წესი, საკმაოდ სტატიკურია, არ შეუძლია ისწავლოს ან მოერგოს ახალ სიტუაციებს. ამრიგად, ის გამოიმუშავებს იგივე გამომავალს იდენტური შეყვანის გათვალისწინებით.
შეზღუდული მეხსიერების AI-ს შეუძლია მოერგოს წარსულ გამოცდილებას ან განაახლოს სისტემა ახალი დაკვირვებების ან მონაცემების საფუძველზე. ხშირად, განახლების რაოდენობა შეზღუდულია (სწორედ აქედან გამომდინარეობს სახელი) და მეხსიერების ხანგრძლივობა შედარებით მოკლეა. მაგალითად, თვითმართვად მანქანებს შეუძლიათ „გზის წაკითხვა“ და ახალ სიტუაციებთან ადაპტირება, წარსულის გამოცდილებიდან „სწავლაც“ კი.
თეორიული მეხსიერების AI სრულად ადაპტირებადია და აქვს წარსული გამოცდილების სწავლისა და შენარჩუნების ფართო უნარი. ამ ტიპის ხელოვნური ინტელექტი მოიცავს მოწინავე ჩატ-ბოტებს, რომლებსაც შეუძლიათ გაიარონ ტურინგის ტესტი და მოატყუოს ადამიანი და დააჯეროს, რომ AI ადამიანი იყო. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ვერსია მოწინავე და შთამბეჭდავია, ეს AI არ არის თვითშეგნებული.
თვითშეგნებული ხელოვნური ინტელექტი, როგორც სახელიდან ჩანს, არიან მგრძნობიარენი და აცნობიერებენ საკუთარ არსებობას. თუმცა, სამეცნიერო ფანტასტიკის სფეროს მიუხედავად, ზოგიერთი ექსპერტი თვლის, რომ AI არასოდეს გახდება ცნობიერი ან “ცოცხალი”.

როგორ გამოიყენება AI დღეს?

ხელოვნური ინტელექტი დღეს ფართოდ გამოიყენება სხვადასხვა აპლიკაციებში, დახვეწილობის განსხვავებული დონეებით. სარეკომენდაციო ალგორითმები, რომლებიც გვთავაზობენ, თუ რა შეიძლება მოგვეწონოს ან დაგვაინტერესოს, არის პოპულარული ხელოვნური ინტელექტის დანერგვა, ისევე როგორც ჩეთბოტები, რომლებიც გამოჩნდება ვებსაიტებზე ან ჭკვიანი დინამიკები (მაგ., Alexa ან Siri). ხელოვნური ინტელექტი გამოიყენება ამინდისა და ფინანსური პროგნოზირების თვალსაზრისითაც, წარმოების პროცესების გასამარტივებლად და ზედმეტი შემეცნებითი შრომის სხვადასხვა ფორმების შესამცირებლად (მაგ., საგადასახადო აღრიცხვა ან რედაქტირება). AI ასევე გამოიყენება სათამაშოდ, თვითმართვადი მანქანების მართვისთვის, ენის დასამუშავებლად და სხვა.

2022 წლის ბოლოს, OpenAI-მ გამოუშვა თავისი ChatGPT ინსტრუმენტი. მან სწრაფად მოიპოვა პოპულარობა და უკვე 2023 წელს, მილიონობით მომხმარებელი ემატებოდა ყოველთვიურად. ChatGPT ითვლება სუსტ AI-ად, მაგრამ ის არ არის მკაცრად რეაქტიული და შეუძლია შემოქმედებითად რეაგირება სხვადასხვა თემებზე.

როგორ გამოიყენება AI ჯანდაცვაში?

ჯანდაცვის პირობებში, AI გამოიყენება დიაგნოსტიკაში ასისტირებისთვის. ხელოვნური ინტელექტი ძალიან კარგად ავლენს მცირე ანომალიებს სკანირებაში და უკეთ ახერხებს დიაგნოზების დასმას პაციენტის სიმპტომებისა და სასიცოცხლო მნიშვნელობის მიხედვით. AI ასევე გამოიყენება პაციენტების კლასიფიკაციისთვის, სამედიცინო ჩანაწერების შესანარჩუნებლად, მათზე თვალყურის დევნებისთვის და ჯანმრთელობის დაზღვევის პრეტენზიებთან გასამკლავებლად. ითვლება, რომ მომავალი ინოვაციები მოიცავს ხელოვნური ინტელექტის დახმარებით რობოტულ ქირურგიას, ვირტუალურ ექთნებსა და ექიმებს.